Bazı Özel Kimyasallara Ait Güvenlik Önlemleri

BAZI ÖZEL KİMYASALLARA AİT GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

Aşağıdaki kimyasallar yüksek tehlikeli yapıları nedeni ile özel önlemler gerektirirler;

Peroksit oluşturanlar;

Eter, sıvı parafin, olefin gibi belirli kimyasallar hava ve ışık varlığında peroksit oluşturabilir. Etil eter, isopropil eter, p-dioksan ve tetrahidrofuran havadaki oksijenle reaksiyona girdiklerinde patlayıcı peroksitlere dönüşebileceği için özel dikkat gerektirirler. Bu eterler buharlaşarak veya damıtılarak konsantre hale geçince, aşırı sıcaklık, sarsıntı, sürtünme sonucu patlayabilirler.

Açık veya kısmen boş şişeler ışık ve havaya maruz kaldığında eterlerin içindeki peroksit oluşumunu hızlandırır. Bazen peroksitler şişeler kapalıyken de oluşabilir. Bu yüzden bu kimyasalların çalışıdığı laboratuvarlarda güvenlik önlemleri alınmalıdır;

· Kimyasal şişelerinde mutlaka dolum tarihi yazmalıdır.

· Açılmamış şişelerdeki eterler bir yılı geçince mutlaka uygun şekilde atılmalıdır.

· Serin, kuru, iyi havalandırılan yerlerde muhafaza edilmelidirler.

· Sıcaklık, sarsıntı, sürtünme, çarpmadan uzak tutulmalıdırlar.

Yüksek toksik, kanserojen, mutajen kimyasallar;

· Bu kimyasallar sadece yetkili insanların girebileceği güvenli yerlerde saklanmalıdır.

Korozifler;

· Kesinlikle korozif madde üzerine su koymayınız. Maddenin seyreltilmesi gerekiyorsa suyun üzerine asit koyarak seyreltiniz!

· Aside dirençli dolaplarda veya polietilen tablalarda saklanmalıdırlar.

· Yüksek raflarda bulundurulmamalıdırlar.

· Metal kaplardan, ısı kaynaklarından uzak tutulmalıdırlar.

· Hidroflorik Asit; şiddetli korozifdir, buhar ve çözeltileri, insanda akciğer, göz, vb. dokularda yavaş olarak yanmaya neden olur. %50’den yüksek konsantrasyonlarda dakikadan daha az zamanda yanabilirler. Hidroflorik asit basınca dayanıklı, cam olmayan kaplarda saklanmalıdır.

Yanıcı sıvılar;

· Tüm yanıcılar metal depo dolaplarda saklanmalıdırlar.

· Dolap kapakları her zaman kapalı olmalıdır.

· Kimyasalların serinletilmesi gerekli ise sadece patlamaya dayanıklı soğutuculara koyulmalıdırlar.

· Yalnız uyumlu bileşikler aynı dolap içinde depolanmalıdırlar.

· Yanıcı sıvı bulunan dolapların iç kısmında kağıt, tahta, mukavva gibi yanıcı materyaller bulunmamalıdır.

· Dolaplar aşırı yüklenmemelidir.

Patlayıcılar;

· Kullanımı ve depolanması için özel tasarlanmış alanlar gerektiren maddelerdir. Laboratuvarımızda özel korumalı bir bölge bulunmadığından laboratuvara patlayıcı madde sokmak veya bulundurmak kesinlikle yasaktır.

Su reaktanları;

· Bu kimyasallar nemden ve suyla temastan korunmalıdırlar.

Perklorik Asit (konsantre, %70);

Tehlikeli reaktif olabilir. Konsantrasyonu %70’den az olan sulu perklorik asit oda sıcaklığında güçlü bir asittir. Artansıcaklık ve %70’den fazla konsantrasyonda güçlü oksidandır ve yanlış kullanımda güçlü patlamaya neden olabilir. Susuz perklorik asit (>%85) oda sıcaklığında bile karasızdır ve kendiliğinden şiddetle patlayabilir. Oksidan madde ile temasta hemen patlamaya neden olabilir.

· Bir dökülmeye karşı yeterli büyüklükteki cam veya seramik kaplarda depolanmalıdırlar.

· >%70 konsantrasyonda kullanımı tavsiye edilmez.

· Perklorik asidi; sülfürik asit ve metallerden ayırınız.

· Perklorik asitin ısıtılması işlemi yalnızca perklorik asit çeker ocaklarında gerçekleştirilmelidir.

· Perklorik asit ve organik kimyasallar aynı çeker ocakta kullanılmamalıdırlar.

Cıva;

Cıva ve bileşiklerinin laboratuvarlarda yaygın kullanımı nedeni ile tehlikeli yapısı gözden kaçabilir.

· Elementel cıva; uçucudur ve buharı şiddetli toksiktir. Bu nedenle döküldüğünde hemen ve çok iyi şekilde temizlenmelidir.

· İnorganik ve organik cıva bileşikleri de çok toksiktir.

· Cıva ile yapılacak tüm işlemler uygun çeker ocakta yapılmalıdır.

· Dökülmeler uygun yöntemlerle hemen silinmelidir.

· Cıva artığı olan yüzeyler ısıtılmamalıdır; ısınma civanın buhar basıncını artırır.

· Mümkünse cıvalı termometre yerine toksik madde içermeyen özel termometreler kullanılmalıdır.

Cıva dökülmelerinde izlenmesi gereken yol;

· Kaza alanında bulunan insanları bulaş yönünden tetkik ettikten sonra kaza alanını boşaltınız.

· Çalışan ısıtıcı ve benzeri araçları kapatarak ortam ısısını düşmesine katkıda bulununuz (ısı artışı ile kokusuz ve renksiz civa buharı daha hızlı havaya karışır). Çalışan klima ve benzeri havalandırma sistemlerini kapatınız.

· Bina içine açılan odaların kapı ve pencerelerini kapatınız.

· Cıva ile cilt temasından, olayın meydana geldiği alandaki havayı solumaktan, civayı elektrik süpürgesi gibi cihazlarla temizlemeye çalışmaktan kaçınınız. Civa buharı akciğerlerce hızla absorbe edilerek kana karışabilir, havadan daha ağır olduğundan yere çökerek yerde birikebilir.

· Odanın dışarıya açılan kapı ve pencerelerini açarak odayı havalandırınız. Havalandırma işlemine en az 2 gün devam ediniz.

· El ve bileğinizdeki tüm metalleri çıkararak civanın metalleri etkilemesini önleyiniz (temizlemek için uygun kıyafet ve gözlük takarak temizlemeye başlayınız).

· Metalik cıva boncuklarını plastik bir kürek veya kart yardımı ile biraraya toplayınız, tüm civa parçacıklarını kalın plastik yardımı ile cam olmayan plastik bir kap içine koyunuz, bu plastik kabı da ikinci bir plastik kap ve sonrasında plastik kilitli poşet içerisine koyarak üzerine mutlaka cıva olduğunu ve tehlikesini belirten bir not yazınız. Çevrede toplanamamış olan cıva parçacıklarını izolabant yardımı ile toparlayarak çevrede hiç cıva kalıntısı kalmadığından emin olunuz.

· Cıvanın dökülmüş olduğu alana toz sülfür veya çinko serperek civanın bağlanmasını sağlayabilirsiniz.

· Cıva ile cilt temasınız oldu ise temas bölgesini hemen alkali sabun, su ve bir miktar toz sülfür ile yıkayınız. Sülfür cıva ile birleşerek çözünemeyen sülfid haline geçecektir. Yıkama suyunu akarlardan göndermeyiniz ve toplayarak temas etmekten kaçınınız.

Kimyasal kanserojenler;

Yaygın kullanılan kimyasallardan olan benzen, kloroform, formaldehid şüphelenilen veya bilinen kanserojenlerdir.

· Daha az toksik etkiye sahip alternatif kimyasalları tercih ediniz.

· Bu kimyasallarla çalışırken çeker ocak kullanınız.

· Kullanmadığınız kimyasalı güvenli yerlerde saklayınız.

· Kimyasalın etiketlenmiş olmasına ve kişisel korunmanıza dikkat ediniz. Kimyasallara karşı en uygun eldivenleri kullanınız, her kullanım sonrasında ellerinizi mutlaka yıkayınız.

Kombine edildiğinde güçlü oksidanlar ile redüktanlar güçlü reaksiyon verebilir. Bu yüzden bu kimyasallarla temastan kaçınılmalıdır. Dökülme veya şişesinin kırılması sonucu belirli kimyasalların biraraya gelmesi ile toksik gazlar oluşabilirler.

Laboratuvarda kullanılan belirli kimyasallar su ile reaksiyona girme potansiyeline sahiptir. Bu nedenle böyle kimyasallar nemli alanlarda veya lavabo altı gibi kazayla su ile reaksiyona girebilecekleri yerlerde tutulmamalıdırlar.